Regionalna Izba Obrachunkowa wszczęła postępowanie nadzorcze w sprawie uznania za nieważną Uchwałę Budżetową na rok 2023 Gminy Miasto Pionki z 28 grudnia 2022 roku, z powodu istotnego naruszenia przepisów prawa. RIO wezwało Radę Miasta Pionki do naprawy uchwały w terminie do dnia 24 lutego.
Takiej kompromitacji rady miasta przed organami kontrolnymi w naszym samorządzie dawno nie było. Radni opozycji tak bardzo chcieli się wykazać, zmienić proponowany przez burmistrza Roberta Kowalczyka plan budżetu na 2023 rok, że zapomnieli o podstawowych zasadach jego tworzenia. Regionalna Izba Obrachunkowa wzięła pod lupę pionkowską uchwałę i wszczęła postępowanie nadzorcze w tej sprawie.
Radni podczas LXI Sesji Rady Miasta Pionki podejmowali decyzje w sprawie przyjęcia budżetu na 2023 rok. Plan budżetu na kolejny rok przedłożył burmistrz według, którego planowane dochody miały wynieść ponad 77 milionów złotych. Wydatki budżetowe zaplanowane zostały na poziomie 80 milionów złotych. Na wydatki majątkowe w roku 2023 burmistrz Robert Kowalczyk proponował zarezerwować kwotę przekraczającą 10 milionów złotych. Jak mówił, tak skonstruowany budżet choć trudny, miał być możliwy do zrealizowania w trudnych tegorocznych warunkach.
– Pierwszy raz przychodzi mi składać budżet Miasta Pionki, nie będę ukrywał w trudnych warunkach, ale i trudny budżet, bo i ciężkie czasy. Jak państwo chyba obserwujecie widać to na co dzień, że mamy do czynienia z trudnymi czasami, bo niestety inflacja, która zżera nam portfele, stopy procentowe, które drastycznie wzrosły oraz kryzys energetyczny, który odczuwamy wszyscy i trudno żeby miasto tego nie odczuło. Będzie to chyba najtrudniejszy rok w naszej kadencji, gdzie tak naprawdę będziemy musieli się zmierzyć z tym czy ważniejsi są dla nas ludzie czy ważniejsza jest infrastruktura. – mówił podczas sesji burmistrz Pionek, Robert Kowalczyk
Według założeń deficyt, przy tak skonstruowanym budżecie wynosić miał ponad 2 miliony 672 tysiące złotych. Propozycja burmistrza (projekt budżetu) została pozytywnie zaopiniowany przez Regionalną Izbę Obrachunkową.
Radny Tomasz Łyżwa, Wojciech Maślanek, Wioletta Grzywacz, Iwona Wydmuch, mimo ostrzeżeń skarbnika miasta, burmistrza, postanowili wprowadzić szereg poprawek (więcej TUTAJ), które po ich przegłosowaniu całkowicie odmieniły treść pierwotnego projektu uchwały budżetowej na rok 2023. Do tego istnego „koncertu życzeń” przyłączyli się również radni Zbigniew Belowski oraz Włodzimierz Szałabaj, którzy „dla zasady” postanowili również zaproponować wprowadzenie swoich poprawek, ich propozycje (2 z 3) nieoczekiwanie, również zostały przyjęte. Tak zmieniony i skonstruowany na nowo projekt budżetu został przyjęty przez radnych.
Pod koniec stycznia 2023 roku, Regionalna Izba Obrachunkowa po zapoznaniu się z nową treścią uchwały, zdecydowało o wszczęciu postępowania nadzorczego w sprawie uznania za nieważną Uchwały Budżetowej na rok 2023. Kolegium RIO w Warszawie wezwało Radę Miasta Pionki do naprawy we własnym zakresie uchwały w terminie do dnia 24 lutego 2023 r., poprzez zaplanowanie właściwych, co do tytułów oraz wartości, przychodów budżetu i źródeł finansowania deficytu oraz ustalenie zgodnie z prawem wysokości zaplanowanej w budżecie rezerwy celowej na zarządzanie kryzysowe, a także doprowadzenie do zgodności danych ujętych w załączniku Nr 1 do uchwały budżetowej Miasta Pionki na 2023 rok.
RIO przestrzegło również, że w przypadku, gdy Rada Miasta Pionki nie usunie nieprawidłowości zawartych w uchwale w wyznaczonym czasie, Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie podejmie rozstrzygnięcie nadzorcze.
Poniżej prezentujemy treść uzasadnienia
Uzasadnienie
W dniu 5 stycznia 2023 r. do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie wpłynęła Uchwała Budżetowa na rok 2023 Gminy Miasto Pionki Nr LXl/345/2022 z dnia 28 grudnia 2022 roku.
Zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 2 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych ww. uchwała podlega nadzorowi Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie.
Badając przedmiotową uchwałę Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie ustaliło i zważyło, co następuje.
W § 2 ust. 1 badanej uchwały Rada Miasta Pionki ustaliła deficyt budżetowy w wysokości 3.200.967,45 zł, wskazując, że zostanie on sfinansowany przychodami z:
– wolnych środków o których mowa w art. 217 ust. 2 ustawy w kwocie 2.868.386,54 zł,
– środków o których mowa w art. 217 ust. 2 pkt 8 ustawy w kwocie 332.580,91 zł.
W toku działalności nadzorczej stwierdzono, że ze sprawozdania Rb-NOS za Ili kwartały roku 2022 nie wynika, aby Miasto Pionki posiadało wolne środki w wysokości, którą wskazano jako źródło sfinansowania deficytu ustalonego na 2023 rok.
Zgodnie z ww. sprawozdaniem, wolne środki to kwota 3.591.909,99 zł. Część tej kwoty, tj. 2.493.523,45 zł zaangażowano do sfinansowania deficytu budżetu roku 2022 (uchwała Nr XLl/349/2022 Rady Miasta Pionki z dnia 28 grudnia 2022 r. w sprawie zmian w uchwale na 2022 rok). Oznacza to, że do ewentualnego wykorzystania w roku 2023 pozostała kwota wynosząca 1.098.386,54 zł.
Jednocześnie w§ 2 ust. 2 lit. c badanej uchwały wskazano przychody pochodzące z niewykorzystanych środków pieniężnych na rachunku bieżącym wynikających z rozliczenia dochodów i wydatków nimi finansowanych związanych ze szczególnymi zasadami wykonania budżetu określonych w odrębnych ustawach w kwocie 530.417,91 z/.
W ocenie Kolegium Izby w tym stanie faktycznym, deficyt budżetu w pierwszej kolejności powinien zostać sfinansowany z niewykorzystanych środków pieniężnych na rachunku bieżącym (530.417,91 zł). Tymczasem w§ 2 ust. 1 lit. b badanej uchwały wskazano kwotę 332.580,91 zł.
Z uwagi na to, że Miasto Pionki nie posiada wolnych środków we wskazanej w badanej uchwale wysokości, to jednocześnie powstaje wątpliwość, co do prawidłowości wartości pozostałych tytułów przychodów wskazanych w§ 2 ust. 2 badanej uchwały.
Zgodnie z art. 212 ust. 1 pkt 4 ustawy o finansach publicznych, uchwala budżetowa określa łączną kwotę planowanych przychodów budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Natomiast z art. 212 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy wynika, iż uchwala budżetowa określa kwotę planowanego deficytu albo planowanej nadwyżki budżetu jednostki samorządu terytorialnego wraz ze źródłami pokrycia deficytu albo przeznaczenia nadwyżki budżetu. Przepis art. 217 ust. 2 ustawy wskazuje źródła finansowania deficytu. Tym samym organ stanowiący nie wypełni/ delegacji ustawowej wynikającej z art. 212 ust. 1 pkt 3 i pkt 4 ustawy o finansach publicznych w zakresie, w jakim nie określi/ w sposób prawidłowy źródeł pokrycia planowanego deficytu, jak również kwot planowanych przychodów.
Z§ 3 ust. 2 lit. a badanej uchwały wynika, iż została ustalona rezerwa celowa na zarządzanie kryzysowe w wysokości 70,000,00 zł. Zgodnie z art. 26 ust. 4 ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym, w budżecie jednostki samorządu terytorialnego tworzy się rezerwę celową na realizację zadań własnych z zakresu zarządzania kryzysowego w wysokości nie mniejszej niż 0,5% wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego pomniejszonych o wydatki inwestycyjne, wydatki na wynagrodzenia i pochodne oraz wydatki na obsługę długu. Rezerwa utworzona w budżecie Miasta Pionki na zarządzanie kryzysowe liczona zgodnie z ww. przepisem kształtuje się na poziomie wynoszącym 0,21% wydatków. Stanowi to istotne naruszenie wskazanego przepisu ustawy o zarządzaniu kryzysowym w związku z art. 222 ust. 2 pkt 3 ustawy o finansach publicznych, zgodnie z którym w budżecie jednostki samorządu terytorialnego mogą być tworzone rezerwy celowe, gdy odrębne ustawy tak stanowią. Należy w tym miejscu podkreślić, iż odpowiedniej korekty będą wymagały kwoty wskazane w badanej uchwale w tabeli Nr 2 pn. ,,Plan wydatków do uchwały budżetowej na 2023 rok” w dziale 758 rozdziale 75818. W tabeli Nr 2 (dział 851-Ochrona zdrowia, rozdział 85195 -Pozostała działalność) zaplanowano dotację celową z budżetu dla Szpitala w Pionkach w wysokości 1.000 000,00 zł. Powyższy wydatek zaplanowano również w tabeli Nr 2a pn. ,, Plan wydatków majątkowych do uchwały budżetowej na 2023 rok”. Wskazana dotacja celowa nie została jednak ujęta w Załączniku Nr 1 do badanej uchwały pn. ,,Plan dotacji na 2023 r. z budżetu podmiotom należącym i nie należącym do sektora finansów publicznych”. Tym samym należy stwierdzić brak spójności między budżetem a załącznikiem Nr 1 do budżetu, co stanowi istotne naruszenie art. 214 pkt 1 w związku z art. 211 ust. 5 ustawy o finansach publicznych. W myśl art. 214 pkt 1 przywołanej ustawy, w załącznikach do uchwały budżetowej zamieszcza się zestawienie planowanych kwot dotacji udzielanych z budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Zgodnie natomiast z art. 211 ust. 5 tej ustawy, uchwała budżetowa składa się z budżetu jednostki samorządu terytorialnego oraz załączników. Skoro zatem budżet jest rocznym planem finansowym jednostki samorządu terytorialnego, co wynika wprost z art. 211 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, niemożliwym jest, aby pomiędzy budżetem a załącznikami do uchwały budżetowej brak było spójności. W świetle tych przepisów nie istnieje zatem możliwość realizacji budżetu Miasta Pionki w sposób zgodny z prawem, ponieważ z poszczególnych elementów uchwały budżetowej wynikają inne kwoty.
Mając powyższe na uwadze, Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie postanowi/o, jak w sentencji uchwały.